‘Het is belangrijk dat decanen goed op de hoogte zijn van actuele technische opleidingen en beroepsbeelden’

Ron M R Bosch, hoofddocent installatietechniek, studievoorlichter en studieloopbaanadviseur

In mei, op een zonnige dag, spraken we met Ron Bosch. Hij glimlacht: ‘Het is een mooie, technische dag om op pad te gaan! Als het mooi weer is, dan moet je projecten gaan bezoeken, zeggen wij in de branche.’

Ron werkt al 40 jaar in de techniek en heeft al 30 jaar een eigen ingenieursbureau in werktuigbouwkunde, elektrotechniek en bouwkunde. Hij is daarnaast actief als projectmanager en troubleshooter. Ongeveer 25 jaar geleden besloot hij zijn praktijkervaring te delen met studenten en werd hij hybride hoofddocent installatietechniek. ‘Een aantal jaar geleden kwam vanuit de branche de vraag om te helpen bij een kentering in de markt. Installatietechniek en werktuigbouwkunde waren twee aparte richtingen, maar dat past niet meer bij deze tijd. Klanten willen gesprekspartners met brede technische kennis. Daarom hebben we een nieuwe allround technische AD opleiding* opgezet gebouwgebonden installatietechniek geheel voorzien in een nieuw jasje zoals de branche het graag wilde zien inclusief Domotica.’

Jongeren motiveren voor techniek begint bij gerichte communicatie

Ron ziet het als zijn missie om jongeren te motiveren voor techniek. ‘Studenten zijn lastig te vinden voor werkgevers. De werving verloopt moeizaam,’ legt hij uit. ‘Ik geef regelmatig voorlichting op ROC’s om jongeren te enthousiasmeren. Social media speelt daarbij een grote rol. Ik ben actief op LinkedIn, Facebook, Instagram en TikTok. Zelfs voor voorlichtingsavonden gebruik ik social media. Jongeren melden zich niet graag aan, want dan voelen ze zich verplicht. Maar als ze het voorbij zien komen, komen ze vaak toch.’

Hij gebruikt ook andere middelen: ‘ Voor Wij Techniek heb ik een podcast opgenomen over AI en techniek en ik gebruik storytelling. Laat een oud-student zelf vertellen hoe hij nu werkt in de warmtetechniek. Dat spreekt meer aan. En hou het simpel – deze generatie wil ontzorgd worden.’

Het beeld van techniek vraagt om bijsturing

‘Bij leerlingen en ouders leeft helaas nog vaak een verkeerd beeld van techniek. Het zou mooi zijn als we dat kunnen bijstellen,’ zegt Ron. ‘Techniek is juist een prachtig vakgebied met veel toekomstkansen. Daarom is het belangrijk dat de informatie voor leerlingen en ouders van hoge kwaliteit is en overtuigt.’

Voor vmbo-leerlingen zijn ouders, decanen en open dagen de belangrijkste bronnen van informatie. Ron: ‘Het is belangrijk dat decanen goed op de hoogte zijn van actuele technische opleidingen en beroepsbeelden. Zij kunnen leerlingen actief begeleiden bij de oriëntatie. Leerlingen kiezen vaak zonder goed beeld van de mogelijkheden. Daardoor zie je veel uitval. Begin al in de onderbouw, want in de bovenbouw zijn veel keuzes al gemaakt. Vroege oriëntatie is belangrijk. Ook snuffelstages zijn een krachtig middel: laat leerlingen ontdekken en ervaren wat het vak inhoudt. De branche staat daar echt voor open.’

‘Het belangrijkst is om de doelgroep te bereiken’

Veel instroom, maar nog veel uitval – hoe lossen we dat op?

‘De instroom in technische opleidingen komt uit alle richtingen: van vmbo tot vwo, van mbo’ers tot zij-instromers,’ vertelt Ron. ‘Ik zit ook in veel LLO-trajecten van Wij Techniek. We hebben bedacht om studenten tijdens hun studie te enthousiasmeren met een cursus over ons vakgebied middels een Pre-AD. Wanneer een student hierdoor een vak mist op de gevolgde opleiding, kunnen we dat repareren met een specifieke module, zodat ze alsnog kunnen doorstromen naar het AD*-programma. Daar gaan we waarschijnlijk in november landelijk mee beginnen.’

Niet alleen diploma’s tellen

‘We zien een verschuiving in de markt,’ legt Ron uit. ‘Het draait niet meer alleen om diploma’s, maar vooral om wat iemand kan, wil en doet. Wat is hun drive? Wat zijn hun soft skills? Deze generatie jongeren heeft veel keuzemogelijkheden. Dat is echt anders dan vroeger. Goede begeleiding voorkomt uitval,’ stelt Ron. ‘Op schoolniveau moet er aandacht zijn voor persoonlijke ontwikkeling en beroepsbeeld. En in het werkveld moeten installateurs beter worden ondersteund bij het begeleiden van nieuwe mensen.’ Dat laatste blijkt een knelpunt: ‘Begeleiding kost tijd en levert pas later iets op. Daarom heb ik een matrix ontwikkeld met taken die een instromer meteen kan uitvoeren. Zo kun je de loonwaarde al aantonen, ook voor een mbo-student die net binnenkomt.’

Laat leerlingen techniek echt ervaren

Ron sluit af met een duidelijke boodschap: ‘Doelgerichte communicatie, eenvoudig taalgebruik en een aanpak die aansluit bij de leefwereld van de leerling – dat is wat werkt om leerlingen enthousiast te maken. Zorg ook dat decanen goed geïnformeerd zijn over technische beroepen. Organiseer snuffelstages, bedrijfsbezoeken of projectdagen. Laat jongeren proeven aan techniek. En kijk niet alleen naar diploma’s, maar vooral naar potentie en motivatie.’

*AD is een Associate Degree, een tweejarige praktijkgerichte hbo-opleiding die gepositioneerd is tussen het mbo niveau 4 en het hbo-bachelor eindniveau 6. Ad-afgestudeerden staan met de voeten in de praktijk, want tijdens de opleiding doen ze werkervaring op in stages, projecten en opdrachten bij organisaties.